Studium - Unaire φωτογραφία


Για μια «ερωτική» ανάγνωση του punctum

Της Βίλμας Λαδοπούλου

... Ο Roland Barthes σπεύδει προς βοήθειά μας με το πολύ διάσημο έργο του Ο Φωτεινός Θάλαμος. Στην αναζήτησή του για την ουσία τής φωτογραφίας, διακρίνει σ' αυτήν την ταυτόχρονη παρουσία δύο στοιχείων: ένα το οποίο αποκαλεί studium, και ένα άλλο - δύσκολο να το ονομάσει - που το αποκαλεί punctum.
Το studium ανήκει στην περιοχή τού αναπαράξιμου. Είναι αυτό που αναγνωρίζει κανείς αμέσως σε μια φωτογραφία, είναι ενημερωτικό. Πληροφορεί για ένα γεγονός που συνδέεται με τη γνώση μας και την κουλτούρα μας, έχει αξία ντοκουμέντου. Είναι συνδεδεμένο με τις προθέσεις τού φωτογράφου, πάντοτε κωδικοποιημένο, δείχνει ένα κλειστό πεδίο, αντικειμενικό. Δείχνει επίσης μια ζωντανή πραγματικότητα, κοντινή και οικεία. Μας εισάγει εν κατακλείδι σ' αυτό που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε την μη απόσταση.
Αν το studium, λέει ο Barthes, δεν διαπερνάται από μια λεπτομέρεια (punctum), μπορεί να γεννήσει μια πολύ διαδεδομένη φωτογραφία, αυτήν που αποκαλεί unaire. Και είναι unaire, μας λέει, «όταν μεταμορφώνει με έμφαση την «πραγματικότητα» χωρίς να την αλλάξει, να την κλονίσει (η έμφαση είναι μια συνεκτική δύναμη): καμία διαμάχη, τίποτα έμμεσο, καμία ταραχή. Η unaire φωτογραφία έχει τα πάντα για να θεωρηθεί κοινότοπη, η «ενότητα» (unité) τής σύνθεσης είναι άλλωστε ο πρώτος κανόνας τής ευτελούς ρητορικής...». (2). Και συνεχίζει λέγοντας ότι μια από τις unaires φωτογραφίες είναι η πορνογραφική φωτογραφία.
Καταλαβαίνουμε εύκολα από αυτήν την περιγραφή τού studium, ότι αυτό πηγαίνει προς το θέμα της φωτογραφίας, την προφανή σημασία της, το κύριο νόημά της. Το studium εμφανίζεται σαν να ήταν η ίδια η πραγματικότητα τής φωτογραφίας...
(συνεχίζεται)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου