Να βγαίνεις απ' το όνειρο...

Να βγαίνεις απ' το όνειρο
να κατεβάζεις τα πουλιά
στον ύπνο πάλι να περνάς
Κι ύστερα στο δωμάτιο
να ντύνεσαι καλά
να πας κατά την πόρτα
να κάνεις δύο βήματα
στο τρίτο κοκαλώνεις
Να λείπει απάνω ο ουρανός...

Εννοιακή τέχνη και φωτογραφία

Gillian Wearing, "Signs That Say What You Want Them To Say And Not Signs That Say What Someone Else Wants You to Say", 1992-93.

Εννοιακή τέχνη, η τέχνη της σκέψης, της ιδέας, της μη φόρμας, η αντι-τέχνη, η ιδέα για την τέχνη.
Φωτογραφία, ο διαμεσολαβητής της, ως φτωχό, ταπεινό, ουδέτερο καταγραφικό μέσον (έτσι νόμιζαν), χωρίς υλική υπόσταση και ορατές φόρμες τεχνοτροπίας.

Η εννοιακή τέχνη είναι μία, δεν αφορά επί μέρους τέχνες, δεν υπάρχει εννοιακή ζωγραφική ή εννοιακή γλυπτική, και κατ' επέκταση εννοιακή φωτογραφία. Υπάρχει μόνο εννοιακή τέχνη. Και αυτό γιατί η εννοιακή τέχνη αμφισβητεί την υλική υπόσταση, τις φόρμες και προσδιορίζεται στη σκέψη και την ιδέα. Είναι στην ουσία η αυτο-αμφισβήτηση, η εκτονωτική βαλβίδα της παγιωμένης τέχνης, η ασφαλιστική δικλείδα της μη περιχαράκωσης και εμπορευματοποιημένης αυτο-επανάληψης της τέχνης.

Η εννοιακή τέχνη χρησιμοποίησε τη φωτογραφία ως φορέα της, θεωρώντας (λανθασμένα κατ' εμέ) ότι είναι ένα ουδέτερο άυλο μέσον, δεν εμπεριέχει τεχνοτροπία, δεν εμπεριέχει υλική φόρμα. Η τέχνη είναι η σκέψη, η ιδέα για την τέχνη, η φωτογραφία αποτελεί το ντοκουμέντο της ύπαρξής της και όχι την υλοποίησή της. Και αυτή είναι η μεγάλη αντίφαση της εννοιακής τέχνης, ότι τελικά της είναι απαραίτητο το υλικό αποτύπωμα που αμφισβητεί, και εάν σ'αυτό κανείς προσθέσει και την επιγενή φόρμα που ούτως ή άλλως έχει και η πιο απλή φωτογραφική αποτύπωση, ότι ποτέ το φωτογραφημένο δεν είναι ίδιο με το πραγματικό, τότε καταλαβαίνετε... χάος...

Μια γενεσιουργός ιδέα, δέχομαι ότι μπορεί να ανήκει στο χώρο της εννοιακής τέχνης. Ακόμα και μια ιδέα προς φωτογράφιση μπορεί να είναι, ως δρώμενο, εννοιακή τέχνη. Ως φωτογραφημένο θέμα, ως φωτογραφία, λυπάμαι κύριοι αλλά θα κριθεί με τους κανόνες και τις αξίες της φωτογραφικής τέχνης. Η φωτογραφημένη ιδέα είναι καταδικασμένη σε φωτογραφική αποτυχία. Δεν θα αναλύσω εδώ τους ευνόητους λόγους.

Περισσότερα εδώ: http://www.dpgr.gr/forum/index.php?topic=39020.msg584242#msg584242
http://photocircle.gr/content/view/60/38/lang,el/

Καταγραφή και περιγραφή

Η φωτογραφία, ως χρήση και εφαρμογή, είναι ένας φορέας πληροφορίας, της όποιας πληροφορίας μπορεί να μεταφέρει.
Ως εκ τούτου είναι πολύ σημαντική υπόθεση η όσο το δυνατόν ακριβέστερη παρουσίαση αυτής της πληροφορίας, άρα είναι απαραίτητα η τεχνική αρτιότητα η ακρίβεια της λήψης, η σωστή χρωματική απόδοση, η άψογη φωτομέτρηση, κλπ. Όλα αυτά αφορούν την σωστή καταγραφή της πληροφορίας και φυσικά συνιστούν μια απλή και σχετικά εύκολη τεχνική.

Η φωτογραφία όμως, ως δημιουργική πρόταση, απεμπλέκεται πλέον από τα δεσμά της "σωστής τεχνικά καταγραφής". Εδώ το ενδιαφέρον μετατοπίζεται στη σημαντική περιγραφή. Με απλά λόγια, ενδιαφέρει πλέον πολύ περισσότερο το τι δείχνει η φωτογραφία (περιγραφή), ενώ το πώς το δείχνει(η καταγραφή) δεν είναι υποχρεωτικό να ακολουθεί την πεπατημένη της politically correct τεχνικά λήψης.

Ο φωτογράφος στη δημιουργική φωτογραφία μπορεί να χρησιμοποιήσει την οποιαδήποτε ιδιότητα του μέσου για να ενισχύσει την περιγραφή του, να κουνήσει, να "φλουτάρει", να αφαιρέσει το χρώμα, να "κάψει", να στραβώσει ορίζοντες, κλπ, κλπ. Φυσικά όλα αυτά πρέπει να αποτελούν συνειδητές επιλογές μιας φόρμας και όχι λάθη απειρίας ή τυχαίες καταγραφές.

Βλέπω συχνά να υπερεκτιμώνται και να θεωρούνται αξιόλογες φωτογραφίες, πολύ καλές τεχνικά καταγραφές, οι οποίες όμως στην ουσία μεταφέρουν απλοϊκές και εύκολες πληροφορίες, πχ ένα ηλιοβασίλεμα, ένα όμορφο ζώο, ένα τοπίο. Οι φωτογραφίες αυτές είναι στην ουσία καλές καταγραφές αλλά αδιάφορες περιγραφές. Δείχνουν πολύ σωστά συνηθισμένες και κοινότοπες πληροφορίες και μόνο στα πλαίσια της εφαρμοσμένης φωτογραφίας μπορούν να αξιολογηθούν ως "καλές".

Η καταγραφή είναι μια σχετικά εύκολη υπόθεση, απαιτεί καλό εξοπλισμό, γνώση μιας σχετικά απλής τεχνικής και μερικές φορές κόπο στην ανεύρεση της πληροφορίας.

Η περιγραφή είναι μια πολύ δύσκολη υπόθεση, δεν απαιτεί οπωσδήποτε ακριβό εξοπλισμό αλλά ακριβά χαρίσματα του φωτογράφου. Εμπειρία, δημιουργικό ταλέντο, συναισθηματική ευφυία, αντίληψη, οξυδέρκεια, θάρρος και πάρα πολύ κόπο και υπομονή.

Γι αυτόν ακριβώς το λόγο, ενώ υπάρχουν εκατομμύρια πολύ καλών χειριστών φωτογραφικών μηχανών, οι σημαντικοί φωτογράφοι (αναλογικά) είναι ελάχιστοι.